Sự kiện Linh Mục dòng Đa Minh Giuse Trần Ngọc Thanh bị sát hại khi đang thi hành sứ vụ giải tội tại nhà thờ Đăk Mốt, Thị trấn Plei Kần, huyện Ngọc Hồi, Kon Tum đã làm chấn động không chỉ các giáo dân Công Giáo ở Việt Nam mà cả các tôn giáo bạn ở trong nước và trên thế giới trong suốt thời gian qua. Nhiều dấu hỏi nghi vấn cho đến nay vẫn chưa có lời giải.
Linh mục Giuse Trần Ngọc Thanh đã bị một người đàn ông xa lạ, xông vào chém nhiều nhát vào người trong lúc đang thực hiện nghi thức giải tội cho giáo dân bản địa tại nhà thờ Đăk Mốt vào tối ngày 29/1/2022. Do bị trúng hai vết chém chí mạng vào đầu, Lm.Thanh đã bị thiệt mạng.
Tuy nhiên cho đến nay vụ án sát hại Lm.Thanh đang dần đi vào ngõ cụt, khi cơ quan Cảnh sát điều tra Tỉnh Kon Tum đưa ra thông báo vào ngày 05/10/2022 kết luận giám định “Tâm Thần” lần 2 đối với bị can Nguyễn Văn Kiên trùng với kết quả giám định lần 1 khẳng định rằng tại thời điểm đó bị mất khả năng nhận thức và điều khiển hành vi (mời đọc biên bản kết luận được đính kèm).
Linh mục Giuse Trần Ngọc Thanh, đã mất mạng vì chính sách kích động hận thù không hề là một trường hợp riêng lẻ. Trước khi xảy ra vụ sát hại Lm. Trần Ngọc Thanh, một linh mục khác thuộc giáo phận Kon Tum cũng đã bị đâm trọng thương. Chính quyền dù đã bắt giam hung thủ, nhưng vụ việc cho đến nay coi như bị “chìm xuồng” vì “việc điều tra đã không đi đến đâu”.
Chính sách kích động hận thù và bạo lực nhắm vào các tôn giáo không chỉ được dung dưỡng mà còn được khuyến khích bởi chính nhà cầm quyền Việt Nam. Nhiều kênh thông tin chính thức của nhà nước cũng đã trực tiếp gieo rắc hận thù trong xã hội.
Trong nhiều năm qua nhà cầm quyền Việt Nam luôn chèn ép, bách hại tôn giáo bằng nhiều cách, buộc phải đăng ký sinh hoạt tôn giáo, ngăn cấm các buổi thờ phượng của các tín đồ Thiên Chúa Giáo, Tin Lành, Cao Đài… và các cộng đồng Phật tử độc lập với nhà nước. Nhiều chức sắc tôn giáo cũng đã bị nhà cầm quyền, đe dọa, hành hung, bắt bỏ tù vô cớ chỉ vì bảo vệ niềm tin Tôn Giáo của họ. Nhiều cuộc đàn áp, tấn công thô bạo của các nhóm quần chúng “tự phát” nhắm vào các tôn giáo đã xảy ra. Điển hình là Hội cờ đỏ đã được dàn dựng như một phong trào tự phát để tấn công các linh mục và giáo dân công giáo.
Đây không phải là lần đầu tiên, và chắc chắn cũng không phải là lần cuối các linh mục Công giáo và các vị lãnh đạo Tôn Giáo khác bị tấn công ở Việt Nam. Không chỉ có đạo Công giáo, mà các tôn giáo khác tại Việt Nam cũng đều bị đàn áp, bức hại trong suốt nhiều nhiêu năm qua. Dưới sự chỉ đạo của nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam, chính sách kích động thù hận và bạo lực nhắm vào các tôn giáo tại Việt Nam ngày càng nghiêm trọng, nhưng ngoài mặt nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam luôn tỏ thái độ im lặng, che giấu thông tin hoặc cho “chìm xuồng” vụ việc. Vì thế, quần chúng không lấy làm lạ khi cơ quan chức năng vẫn khẳng định thủ phạm có căn bệnh “Tâm thần” không làm chủ được hành vi và đã giết Lm. Thanh mà không có một động cơ nào phía sau.
Việc đòi công lý và sự thật trước cái chết của Linh mục Giuse Trần Ngọc Thanh là một nỗ lực của nhiều cộng đồng tôn giáo Việt Nam trên khắp thế giới để thúc đẩy quyền tự do tôn giáo cho tất cả mọi người. Cho dù nhà cầm quyền có bao biện và che giấu chính sách kích động hận thù tôn giáo thì các cộng đồng tôn giáo tại Việt Nam luôn biết đòi công lý và sự thật cho quyền lợi chính đáng của mình. Họ cũng biết vận dụng sự hỗ trợ của các tổ chức nhân quyền quốc tế, các quốc gia tôn trọng quyền Tự Do Tôn Giáo cũng nhập cuộc với nỗ lực đi tìm sự thật và nguyên do về cái chết của Lm. Thanh.
Sau nhiều năm làm việc với các tín đồ thuộc các nhóm tôn giáo khác nhau là nạn nhân của bạo lực, TS. Nguyễn Đình Thắng, thuộc tổ chức cứu người vượt biển BPSOS, cho biết các vụ tấn công thường hay xảy ra ở các khu vực cao nguyên, nơi có nhiều nhóm dân tộc thiểu số với nhiều hạn chế về ngôn ngữ, trình độ văn hoá, hạn chế về phương tiện và điều kiện tiếp xúc với các nguồn kiến thức và thông tin đa chiều.
Giữa lúc công chúng tỏ ra hoài nghi về động cơ sát hại Lm. Thanh của thủ phạm Nguyễn Văn Kiên, TS. Nguyễn Đình Thắng cho rằng những hành vi kích động hận thù là thủ phạm trước mắt cần phải loại bỏ.
Trích Đề Án Nhân Quyền Việt Nam.
