Ở Việt Nam hôm nay, cứ hễ trời đổ mưa là đường phố biến thành sông, còn người dân lại trở thành… vận động viên bơi bất đắc dĩ. Từ đồng bằng ven biển như Hải Phòng cho tới cao nguyên như Đà Lạt, từ thủ đô ngàn năm văn hiến Hà Nội tới “đầu tàu kinh tế” Sài Gòn, cảnh tượng chung vẫn là: nước ngập tận gối, xe chết máy hàng loạt, người dắt bộ lội nước như cảnh di tản thời chiến.
Các nhà chức trách gọi đây là “thiên tai”. Nhưng xin lỗi, thiên nhiên đâu có lỗi gì? Mưa vốn là chuyện thường, mưa từ ngàn đời nay vẫn rơi, có khi còn rơi nhiều hơn hiện tại. Ấy thế mà ngày xưa “mưa rơi thì tạnh, trời trong thì sáng”, nay thì chỉ một cơn mưa vừa phải cũng đủ biến đô thị thành thủy cung. Vậy thì rõ ràng, đây không phải là “thiên tai”, mà phải gọi đúng tên là “Đảng tai”.
“Đảng tai” ở đâu? Nó ở ngay trong những bản quy hoạch treo 10 năm chưa thấy thực hiện. Nó nằm trong những con kênh bị san lấp để lấy đất phân lô bán nền. Nó ẩn trong các công trình chống ngập ngàn tỉ nhưng “cứ mưa là ngập”. Nó lồ lộ trong những dự án thoát nước rút vốn nhanh hơn nước rút.
Khi người dân mất nhà cửa, tài sản, đối mặt dịch bệnh sau lũ, các quan chức lại họp báo nói: “Do mưa lớn bất thường”. Ấy vậy mà bất thường ở chỗ nào? Ngập lụt đâu có bất thường, nó đã thành “bản sắc đô thị XHCN” rồi! Người dân còn đùa cay đắng rằng: “Thành phố văn minh hiện đại nghĩa là ở tầng trệt thì đi thuyền, lên tầng hai mới đi bộ”.
Trong khi đó, quan chức và giới nhà giàu xây biệt thự trên đồi, mua nhà cao tầng, đi ô tô gầm cao – họ có lội nước đâu mà biết khổ? Chính cái cơ chế quy hoạch tùy tiện, xây dựng vô tội vạ, chạy dự án bằng phong bì, đã chặn dòng chảy tự nhiên, biến cống rãnh thành ổ gà, kênh mương thành bãi rác. Lũ lụt ở Việt Nam không phải là do ông trời, mà là do “ông Đảng” – vị kiến trúc sư trưởng toàn diện, vừa kém cỏi vừa tham lam.
Vậy nên, khi mưa ngập, xin đừng trách trời đất. Hãy trách những kẻ vẽ quy hoạch bằng bút mà không nhìn bản đồ, những kẻ coi đất công là mỏ vàng chia chác, những kẻ treo khẩu hiệu “vì nhân dân” nhưng xây dựng chỉ vì túi tiền riêng. Thiên tai thì một năm vài lần, nhưng Đảng tai thì ngày nào cũng hiện hữu.
Người dân Việt Nam hôm nay không chết chìm trong lũ, mà chết chìm trong sự tắc trách và tham nhũng. Nếu muốn hết ngập, có lẽ không chỉ cần hệ thống thoát nước mới, mà cần cả… hệ thống chính trị mới.
“Floods in Hanoi and other cities are not natural disasters, but Party disasters”
In Vietnam today, whenever it rains, the streets turn into rivers, and people become… reluctant swimmers. From coastal plains like Hai Phong to highlands like Da Lat, from the thousand-year-old capital Hanoi to the “economic locomotive” Saigon, the common scene is still: knee-deep water, motorbikes stalling en masse, people wading through water like a wartime evacuation scene.
Authorities call this a “natural disaster”. But sorry, what is nature’s fault? Rain is a common thing, it has been falling for thousands of years, sometimes even more than it is now. Yet in the past, “when the rain fell, it stopped, when the sky was clear, it was bright”, now just a moderate rain is enough to turn the city into an aquarium. So clearly, this is not a “natural disaster”, but should be called by its right name, “Party disaster”.
Where is “Party disaster”? It is right in the planning documents that have been suspended for 10 years and have not been implemented. It is in the canals that have been filled in to get land to divide into plots and sell. It is hidden in the billion-dollar anti-flooding projects but “every time it rains, it floods”. It is obvious in the drainage projects that withdraw capital faster than the water recedes.
When people lose their homes and properties, and face epidemics after the flood, officials hold press conferences and say: “Due to unusually heavy rain”. But what is unusual? Flooding is not unusual, it has become “the identity of a socialist urban area”! People even joke bitterly: “A modern civilized city means that on the ground floor you take a boat, and on the second floor you walk”.
Meanwhile, officials and the rich build villas on hills, buy high-rise buildings, drive high-chassis cars – how can they wade through water to know the suffering? It is the arbitrary planning mechanism, reckless construction, and running projects with envelopes that have blocked natural flows, turning sewers into potholes, and canals into landfills. Floods in Vietnam are not caused by God, but by “Mr. Party” – the all-round architect, both incompetent and greedy.
So, when it rains, please do not blame God. Blame those who draw plans with a pen without looking at the map, those who consider public land a gold mine to share, those who hang slogans “for the people” but build only for their own pocket. Natural disasters happen a few times a year, but Party disasters happen every day.
The Vietnamese people today do not drown in floods, but drown in negligence and corruption. If we want to stop flooding, perhaps we need not only a new drainage system, but also a new political system.
