Nếu ai còn nghĩ việc sáp nhập tỉnh, bỏ cấp quận huyện, gom xã phường là vì “tinh gọn bộ máy, phục vụ nhân dân” thì xin chúc mừng – bạn xứng đáng nhận danh hiệu ngây thơ chính trị cấp quốc gia. Bởi sự thật đơn giản hơn rất nhiều: đó chỉ là một cuộc mặc cả giữa hai nhân vật quyền lực – Tổng bí thư Tô Lâm và Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, mà phần thưởng không phải là cải cách thành công, mà là chiếc ghế Phó Thủ tướng sáng loáng quyền lực.
Màn một: Thanh Trà tỏ ra “không dễ bị mua chuộc”
Khi Tô Lâm đưa ra kế hoạch “Đại tu bản đồ Việt Nam”: sáp nhập tỉnh, xóa cấp huyện, gom xã phường lại cho tiện quản lý, bà Phạm Thị Thanh Trà lúc ấy còn là Bộ trưởng Nội vụ, đã dõng dạc tuyên bố:
* Thời gian quá gấp rút.
* Chính quyền cơ sở chưa chuẩn bị.
* Người dân còn chưa hiểu, chưa đồng thuận.
Dư luận vỗ tay. Người ta tưởng đâu lần đầu tiên có một Bộ trưởng Nội vụ dám nói thẳng trước Tổng bí thư.
Màn hai: Quyền lực và phần thưởng lên tiếng
Nhưng Tô Lâm đâu chỉ dùng lời thuyết phục. Ông dùng hai thứ quyền lực cổ điển nhất mọi thời đại:
1. Sự đe dọa – Ai dám cản đường cải cách của Tổng bí thư?
2. Sự cám dỗ – Chiếc ghế Phó Thủ tướng, chưa kể danh hiệu “Nữ Phó Thủ tướng đầu tiên” dưới thời cộng sản – quyền lực, danh tiếng, và cả ánh đèn flash.
Chỉ sau một cuộc gặp “đầy tính định hướng”, bà Trà từ người phản đối trở thành người tiên phong thúc đẩy.
Từ “quá vội vàng, chưa chuẩn bị” chuyển thành “chủ trương đúng đắn, cần triển khai quyết liệt”.�Công cuộc cải cách hành chính không còn là câu chuyện lý trí – nó biến thành lời hứa đổi ghế giữa hai người.
Màn ba: Nhiệm vụ hoàn thành – ghế đã trao – dân lãnh đủ
Khi nhiệm vụ “phục vụ Tô Lâm” đã xong, bà Phạm Thị Thanh Trà chính thức ngồi vào ghế Phó Thủ tướng – nhiệm kỳ vàng son của lòng trung thành.
Còn hậu quả?
* Các tỉnh sáp nhập vội vàng, không đủ hạ tầng và nhân lực.
* Xã phường bị dồn vào một mớ hỗn loạn, dân không biết đi đâu làm giấy tờ.
* Quan chức yếu kém cứ thế thăng chức, còn người có tâm, có tài… xin nghỉ cho nhẹ đầu.
* Doanh nghiệp thì kêu trời vì mỗi thủ tục phải qua ba tỉnh, bốn phòng, năm chữ ký – mà cuối cùng vẫn thiếu một dấu “do chưa sắp xếp xong bộ máy”.
Màn cuối: Cải cách không sinh ra để phục vụ dân, mà để phục vụ ghế
Cải cách hành chính lẽ ra là để giảm gánh nặng cho người dân. Nhưng dưới tay những người “cải cách bằng quyền lực, không bằng trí tuệ”, nó biến thành trò chơi chính trị:
* Quyền lực được sắp xếp lại để bảo vệ cá nhân.
* Ghế được phân phát để mua lòng trung thành.
* Và nhân dân trở thành khán giả bất đắc dĩ của một vở kịch không có đoạn kết có hậu.
Khi quyền lực được dùng để mặc cả, thì cải cách chỉ là cái cớ. Khi ghế Phó Thủ tướng được trao vì trung thành, không vì năng lực – thì bộ máy chỉ sinh ra để hành dân chứ không hành chính.
To Lam and Pham Thi Thanh Tra: The Bargaining for the Deputy Prime Minister Position.
If anyone still thinks that merging provinces, abolishing districts, and consolidating communes and wards is for “streamlining the apparatus and serving the people,” then congratulations – you deserve the title of nationally naive political figure. The truth is much simpler: it was merely a bargaining process between two powerful figures – General Secretary To Lam and Minister of Interior Pham Thi Thanh Tra, where the reward wasn’t successful reform, but the gleaming, powerful position of Deputy Prime Minister.
Act One: Thanh Tra proves “not easily bribed”
When To Lam presented his plan for a “major overhaul of the Vietnamese map”: merging provinces, abolishing districts, and consolidating communes and wards for easier management, Pham Thi Thanh Tra, then Minister of Interior, boldly declared:
- Time is too short.
- Local governments are not prepared.
- The people still don’t understand or agree.
Public opinion applauded. It was thought that for the first time, a Minister of the Interior dared to speak frankly to the General Secretary.
Act Two: Power and Rewards Speak
But To Lam didn’t just use persuasion. He used two of the most classic forms of power of all time:
- The threat – Who would dare obstruct the General Secretary’s reforms?
- The temptation – The position of Deputy Prime Minister, not to mention the title of “First Female Deputy Prime Minister” under the communist regime – power, prestige, and even the spotlight.
After just one “highly strategic” meeting, Ms. Tra transformed from an opponent into a pioneer in promoting the reforms.
From “too hasty, unprepared” to “a correct policy, needing decisive implementation.” The administrative reform was no longer a matter of reason – it turned into a promise of exchanging positions between the two.
Act Three: Mission Completed – Seats Given – People Bear the Consequences
With the mission of “serving To Lam” accomplished, Ms. Pham Thi Thanh Tra officially took the Deputy Prime Minister’s seat – a golden term of loyalty.
And the consequences?
- Provinces merged hastily, lacking sufficient infrastructure and personnel.
- Communes and wards were thrown into chaos, with people not knowing where to go to get their paperwork done.
- Incompetent officials were promoted, while those with integrity and talent… resigned to ease their burdens.
- Businesses complained bitterly because each procedure had to go through three provinces, four departments, and five signatures – and in the end, it was still missing a stamp “due to incomplete organizational structure.”
Final Act: Reforms Not Created to Serve the People, But to Serve Positions
Administrative reform should have been intended to reduce the burden on the people. But in the hands of those who “reform with power, not with intelligence,” it turned into a political game:
- Power was rearranged to protect individuals.
- Seats are distributed to buy loyalty.
- And the people become unwilling spectators of a play with no happy ending.
When power is used for bargaining, reform is merely an excuse. When the Deputy Prime Minister’s seat is given for loyalty, not for competence – then the apparatus is created to oppress the people, not to govern.
